بزرگنمایی:

معمارشهر - طاهره نصر : بنابراین روز ویژه‌ای برای توجه شهروندان و مسوولین تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر جوامع در مواجهه با مشکلات زیست‌محیطی در مسیر توسعه است. شاید بتوان مهم‌ترین چالش‌های شهرسازی امروز کشور را در مسایلی مثل توجه به سیمای شهرها، هویت شهرها، پایداری و تغییرات اقلیمی دانست.

متاسفانه در زمان حاضر به واژه «هویت» تنها به عنوان یک صفت برای شهرسازی نگریسته می‌شود که این مساله در یکسان شدن کالبد شهرها مشهود است. توسعه سریع شهرهای امروز کشور نیز پراکندگی عناصر شهری در سازمان شهری را موجب شده است. در بسیاری موارد، فقدان سیاست‌های صحیح توسعه کاربری‌های شهری موجب گسیختگی استخوان‌بندی شهرها شده است.

اگرچه امروزه از توسعه‌های شهری گریزی نیست؛ اما مشکل از جایی شروع می‌شود که در شهرسازی امروز کشور، توسعه شهری همه‌ جانبه فراموش شده است؛ به گونه‌ای که توسعه‌ای نامتوازن از لحاظ اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ساخت‌وساز شهری در شهرها گسترش یافته است.

در شهرها، مفاهیم پایداری و توسعه پایدار شهری بر پایه طرفداری از منطق و ابعاد اکولوژی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و فضایی و نیز تقابل این ابعاد است. هرچند همواره به مزایای زیست‌محیطی و اجتماعی پایداری توجه شده است، اما جنبه‌های سودآوری اقتصادی کمتر مورد توجه واقع شده است. بر این اساس بررسی و تبیین نظریه‌های شهر پایدار و توسعه پایدار شهری در فرایند بازآفرینی، نوسازی و بهسازی شهری نیز لازم و ضروری است.

مفهوم شهر پایدار، شهری است که به دلیل استفاده اقتصادی از منابع، اجتناب از تولید بیش از حد ضایعات و بازیافت آن تا حد امکان و پذیرش سیاست‌های مفید در درازمدت، قادر به ادامه حیات خود باشد. بنابراین می‌توان گفت که بهسازی و نوسازی و حیات‌بخشی با هدف توسعه پایدار هماهنگی فراوانی دارد و اقدامات نوسازی و بهسازی شهری به دنبال تحقق توسعه پایدار شهری است.

می‌توان گفت ایده پایداری، مفهومی است که چهار مولفه زیست‌محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را توأمان مورد توجه قرار می‌دهد. در راستای توجه به محیط زیست و اکولوژی باید به ارائه راه‌حل‌هایی کارآمد برای تغییرات اقلیمی نیز اندیشید. راه‌حل‌هایی که آینده شهرسازی پایدار را رقم زند. از جمله این موارد می‌توان به زیرساخت‌های شهری اشاره کرد که شهرها می‌توانند کنترل‌کننده بسیاری از مسایل مربوط به انرژی در برابر کنترل تغییرات اقلیمی باشند.

ارتقای کیفی سیمای شهرها فقط توجه به آینده ساخت ‌و ‌سازها نیست. در ماده 2 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان به حمایت از مردم به عنوان بهره‌برداران از ساختمان‌ها و فضاهای شهری و ابنیه و مستحدثات عمومی و همچنین رشد و اعتلای مهندسی در کشور به صورت آشکار، اشاره شده است. در این راستا دستیابی به چشم انداز شهرهای زنده، امن، پایدار، سالم  و به دور از آلودگی محیطی و بصری و به طور کلی افزایش توجه به بُعد انسانی شهرسازی، شهرهای انسان‌محور و نیز هویت به عنوان مؤلفه‌ای قابل توجه در سیمای شهر، بیانگر تقاضای روشن و قوی برای کیفیت شهری بهتر است. باید اعتقاد داشت که تقویت زیرساخت‌های شهری و مدیریت شهری می‌تواند برای توسعه شهری پایدار می‌تواند آینده‌ای پایدارتر را به همراه داشته باشد.

* رییس گروه تخصصی معماری سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز